1999 Marmara depreminin üzerinden 24 yıl geçti. Acılarımız halen taze, korkularımız halen taze. Yaşadığımız depremi unutamayız.

Her pazartesi köşe yazımı bu hafta haber yoğunluğumdan bir gün geç yazabildim. Bu hafta yazımda siyaset konusu olacaktı. Sakarya’da muhalefet partilerini yazacaktım ama 1999 Marmara depreminn 24. yıl dönümü nedeniyle 17 Ağustos depremini kaleme aldım.

17 Ağustos 1999 yılında meydana gelen depremin merkez üstü Kocaeli Gölcük sabah 03:02'de 7.4 şiddetinde 45 saniye sürdü, tüm Marmara sallandı. Meydana gelen depremde 18 bin 373 kişi hayatını kaybetti.  Sakarya’da 5 bine yakın kişi öldü, 23 bin 781 kişi yaralandı. Büyük can ve mal kaybına neden olan depremin o dönemki ekonomik maliyeti 20 milyar dolardı. 285 bin 211 ev ile 42 bin 902 iş yeri büyük hasar gördü.

O dönemde Bülent Ecevit başbakanlığında Demokratik Sol Parti (DSP), Anavatan Partisi (ANAP) ve Milliyetçi Hareket Partisi'nin (MHP) oluşturduğu koalisyon hükümeti vardı.

1999 Marmara depremin ardından Düzce depremi, İzmir depremi ve en son 6 ay önce üst üste 9 saat ara ile iki büyük deprem meydana gelen Kahramanmaraş merkez üstü 11 il etkileyen depremde 50 bin kişi hayatını kaybetti, on binlerce bina ve iş yeri yerle bir oldu. Depremin ne zaman olacağını bilmek güç. Depremin acılarını biliyoruz. Depreme göre şehirleşmeye bina güvenliğine önem vermeliyiz.

Ülkemiz deprem riski kuşağı üzerinde her zaman deprem riski var. Buna karşı alınacak önlemlerde belli güvenli binalar inşa etme zorunluluğu var. Depremde bina hasar görse de bizlerin canlı çıkmasını sağlayacak binaların üretilmesi önemli.

Marmara depremin ardından 24 yıl geçti. Sakarya ilimizin deprem sonrası ayağa kalkması yıllar sürdü. Vagon fabrikası hasar görmüş çalışamıyordu. Vagon fabrikası işçileri yeniden fabrikayı ayağa kaldırmak için aylarca süren çalışması ile fabrika yeniden doğdu. Yeniden üretime yeniden tren vagonu üretmeye başlamıştı. Şeker fabrikası aynı şekilde hasar görmüş üretim yapmıyordu. 7 yıl sonra üretime geçti.  Sakarya ili her alanda ayağa kalkarak yeniden üretime başladı ve yeniden hayata döndü.

Sakarya’da 24 yılda kentsel dönüşüm tam anlamı ile yapılmadı. Şehirde halen 5 katlı binalar var. Bu binaların yıkımı için 24 yılda tam anlamıyla yol alınamadı.  5 katlı binalarda hak sahipliği sorunu nedeniyle sorun çözülemedi.  Sakarya Büyükşehir Belediyesi'nin girişimleriyle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Sakarya’da 5 katlı binaların yıkılıp aynı şekilde depreme dayanıklı şekilde 5 katlı bina yapılması için onay verdi.

Yılardır inşaat mühendisleri söylüyor, binalar deprem yorgunu, şehirde 20 bin bina deprem yorgunu, bunların yeniden ele alınması gerekiyor, performans analizin yapılması gerekiyor. Yeni bir depremin olmama ihtimali çok az bir ihtimal.

Adapazarı ilçesi en çok depremde hasar gören bölge. En çok bina yıkılan ilçe Adapazarı’nda en çok 5 katlı binası olan ilçe bu güne kadar yani 24 yıldır Adapazarı ilçesi kentsel dönüşümü tamamlaması gerekirdi. 24 yıl Adapazarı ilçesi kentsel dönüşüm için yerinde saydı, zaman kaybetti boşa zaman harcandı.

Çark Caddesi, Dar Sokak, Ankara Caddesi, Atatürk Bulvarı, Sakarya Caddesi, İzmit Caddesi. 5 katlı binalar olduğu gibi duruyor. Bu binalarda ev sahipleri mi oturuyor, bu binalarda kiracılar mı oturuyor. Ee tabi ki kiracılar ya da mülteciler ya da öğrencilere kiraya verilmiş durumda. Son bir yıldır 5 katlı binalara bakın hepsinde acil satılık ilanı var ama satın alan yok.

Yüksek katlı binaların altından geçerken insan korkarak geçiyor üzerimize binalardan bir şey düşer mi diye... Umarım ki deprem gelmeden geç olmadan kentsel dönüşüm yapılarak olası depremde yine canlar yitirilmez. Tüm depremde hayatını kaybeden vatandaşımıza Allah'tan rahmet diliyorum, yakınlarına başsağlığı diliyorum.