Röportaj: Zeynep Şişe
Zeynep Şişe
Sayın Nurseli Uzun; gerek televizyon kanallarında gerekse sosyal medya da çocuklar depremin yıkıcı etkilerini izliyorlar ve izlemeye devam ediyorlar. Bu durumun çocukların psikolojileri üzerindeki etkileri nelerdir?
Psikolog Nurseli Uzun
Maalesef izliyorlar. İzlenmemesi gerektiğini düşünüyorum. Çocukların ekrana maruz kalması travmaya sebep olur. Birincil travma değil ancak ikincil travma neden olabilmektedir.
Görüntülere maruz kalan çocuklarda öfke patlamaları, alt ıslatma , ayrılık kaygısı gibi bir çok belirtiler vardır. Aynı olaya her çocuk farklı tepki verebiliyor. 3-5 yaş çocukları görüntülere maruz kalmış ve etkilenmişse kaygı temelli oyunlar oynayabilir.
Oyunlarında depremi canlandırabilirler dozerlerle evleri yıkabilir yada tamir edebilirler. Kekemelikler başlayabilir. Öncesinde böyle bir öyküsü varsa çocuğun strese bağlı kekemelik bu dönemlerde daha da artabilir. 6-11 yaş dönemi artık farkındalık olarak olaylara daha hakimlerdir. Bu yaş aralığında ciddi anlamda anne-babadan ayrılma , sosyal çevre ayrılma korkusu vardır. Ailesini ve çevresini tekrar görememe korkusu olduğu için çevreye uyum sağlarken zorlanabilirler.
Zeynep Şişe
Sayın Nurseli Uzun; yaşanılan depremin ardından kendi kardeşimde olmak üzere birçok çocukta korku ve endişe hali görünüyor. Hemen hemen bütün çocuklar deprem çantası hazırlamaya başladı. Bu iyi bir şey aslında doğru olanı yapıyorlar ama bunu yaşadıkları korkudan sonra yapmalarını nasıl yorumlarsınız?
Psikolog Nurseli Uzun
Çocukların verdikleri tepkiler normal tepkilerdir. Aslında anormal bir duruma normal tepkiler veriyor. Deprem çantası hazırlamak onu iyi hissettiricektir. Kendisini güvende hissetmesini sağlayacaktır. Özellikle 6-11 yaş için farkındalıkları olduğu için bunların yapılması onu rahatlatır. Yaşam üçgeni anlatılabilir. Olaylar çok taze bu tepkiler normal , ancak 3 -4 hafta sonrada yine bu şekilde kaygıları devam ediyorsa psikolojik destek alınması gerekir.
Çocuklara depremi anlatırken “ tamir etmek, yeniden inşa edilmesi “ gibi kelimelerin çokça geçmelidir. Çocuklara durumu anlatırken mutlaka çözüm ile anlatmalıyız. Örneğin; deprem oldu ama şuan oraya çok fazla insan gitti kurtarma çalışmaları başladı sonrasında yeniden inşa edilecek her şey gibi bir anlatım olmalıdır. Çocuklar çaresizliğe umutsuzluğa sürüklenmemelidir.
Okul öncesi dönem 3-5 yaş çocuklara hikayeler ile anlatılmalıdır. Anlatırken de çözümün içinde olduğu bir hikaye olmalıdır.6-11 yaş dönemi depremi bilir ona nasıl bir yol izleneceği hakkında bilgi vermek önemlidir. Eğer isterse kendi oyuncaklarından yada kıyafetlerinden eşyalar seçerek sizinle birlikte yardım TIR’larına götürebilir.