Nurettin Eryılmaz
Aile sağlığı merkezlerinde çalışan hekimler, hemşireler ve ebeler, tartışmalı yönetmeliği protesto etmek için ülke çapında üç günlük iş bırakma eylemine başladı.
Bu doğrultuda sağlık iş kolunda yer alan STK’lardan Sakarya Tabipler Odası, HEKİMSEN, Sakarya Aile Hekimleri Derneği ve Genç Sağlık Sen Sendikası, bugün Adapazarı Demokrasi Meydanı'nda bir araya gelerek basın açıklaması gerçekleştirdi.
STK başkanları, meydanda ayrı ayrı açıklama yaptı.
Hekimsen Sakarya Şube Başkanı ve Sakarya Tabip Odası Genel Sekreteri Uzm. Dr. Mehmet Yıldız, yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
"30 Ekim Çarşamba günü resmî gazetede yeni bir yönetmelik yayımlandı; “Aile Hekimliği Sözleşme ve Ödeme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”
Aslında bu yönetmelik yayımlanmadan önce kamuoyuna düşmüştü ve STK’lar olarak bizler yayımlanmadan önce yönetmeliği değerlendirme imkânı bulmuştuk. Yönetmelikte sorunlu bulduğumuz maddelerin bu haliyle geçmemesi için Sağlık bakanımızla ve diğer bürokratlarla görüşüp meramımızı anlatmıştık. Bu girişimlerimiz karşılık bulmayınca da “Büyük Ankara Mitingi” düzenleyerek sesimizi duyurmaya çalışmıştık. Sağlık Bakanlığı’mız 19 Ekim’de Ankara düzenlenen bu mitingi görmezden, orada toplanan binlerce aile hekiminin sesini ise duymazdan gelmiştir. Bakanlığımız samimiyetle yaptığımız tüm uyarı, eleştiri ve önerilerimize gözünü kulağını kapatmış ve sorunlu maddelerini değiştirmeden yönetmeliği yürürlüğe sokmuştur. Yayımlanan yönetmeliği bu haliyle kabul etmemiz mümkün değiştir.
Peki bu yönetmelik aile hekimleri açısından neden kabul edilemez? Yeni yönetmelik bizlere ne getiriyor? Sizlere madde madde açıklayalım.
• Aile hekimliği birimine kayıtlı hastalardan son 6 ayda aile hekimine başvurmayan hasta olursa aile hekimi cezalandırılıyor. Sağlıklı olduğu için ASM’ye başvurmayan hastadan ötürü aile hekiminin maaşında kesinti yapıldığını; sağlıklı olmanın adeta cezalandırıldığını görüyoruz.
• Aile hekimliği birimine kayıtlı kişilerin kişi başı tüm sağlık kurum ve kuruluşlarına müracaat sayısı bir yılda 7’den fazlaysa aile hekimi cezalandırılıyor… Başı ağrıyan hastanın nöroloji profesörüne gidebildiği sağlık sistemini siz inşa etmediniz mi? Yeri geldiğinde bununla övünmediniz mi? Peki şimdi neden bunun faturasını aile hekimlerine kesiyorsunuz?
• Bu yönetmelikle; il ortalamasının üzerinde antibiyotik, mide koruyucu, ağrı kesici gibi ilaçlar yazan aile hekimi cezalandırılıyor. Üstelik bu yönetmelik, hastaların hekimleri memnuniyetlerine göre puanladıkları ve düşük puan alan hekimlerin cezalandırıldığı bir sistem getiriyor. Hastalara antibiyotik, mide koruyucu, ağrı kesici gibi ilaçlar yazma (!) ama onları bir şekilde mutlu et, böylelikle yüksek puan al, maaşın anca öyle artar” denen bir yönetmelik getirilmiş. Hastaların beklentilerine uygun hekimliğin; ilme ve bilime uygun hekimlik yapmanın önüne konulduğu bir yönetmelikle karşı karşıyayız. Bir hekimin hangi ilacı ne kadar reçete edeceğine bakanlık karar veremez; çünkü her hekim bilir ki hastalık yoktur, hasta vardır. Hekimlik; bu yönetmelikle belirlenen kalıplara/formüllere sığmaz!
• Az önce de belirttiğimiz üzere, düşük oranda antibiyotik yazmayan hekim cezalandırılıyor, ceza yememek için antibiyotik yazmama yolunu tercih edersen de hasta senden memnun olmuyor ve sana düşük puan verebiliyor, bunun sonucunda yine cezalandırılıyorsun… Görüldüğü üzere bu yönetmelik kendi içinde çelişkiler barındırmaktadır; bu da hasta-hekim arasındaki ilişkiyi zedeleyecek ve sağlıkta şiddete sebep olacaktır.
• Şiddetin olmadığı, hekimin ve sağlık çalışanlarının mesleğin etik ve deontolojik ilkelerine uygun olarak görevlerini en doğru şekilde yapabilecekleri güvenli iş ortamları sağlanmalıdır. Hekimlerin mesleklerini icra ederken tanı ve tedavi süreçlerinde, reçetelendirdikleri ilaç seçiminde kendilerini yönetmelikten ötürü baskı altıda hissetmeleri kabul edilemez bir durumdur.
• Hasta memnuniyeti üzerinden hekimlerin maaşının ödeneceği bir yönetmelik kabul edilemez. Hakimlerin, öğretmenlerin, imamların veya diğer memurların maaşı memnuniyet üzerinden mi ödeniyor? İmamlar namaza gelen cemaattekilerin sayısı üzerinden mi maaş alıyorlar?
• Aile hekimliği yurt dışında “primary care” yani “birincil koruma” olarak tanımlanmaktayken ülkemizde uygulanan aile hekimliği sistemi birincil korumadan uzaklaşmaktadır ve günde 70-80 hasta bakılmadığında hekimin cezalandırıldığı bir sistem inşa edilmiştir. Çıkarılan yönetmelikle birincil korumayı yaygınlaştırmak amaçlanmalıydı fakat bunun yerine aile hekimliği mantığına ters bir yaklaşımın teşvik edildiğini görüyoruz.
• Biz aile hekimleri olarak çok iyi biliyoruz ki birincil koruma; toplum sağlığını iyileştirmek, yaşam kalitesini arttırmak, hastalıkların yayılmasını önlemek ve sağlığın maliyetini azaltmak için olmazsa olmazdır. Örneğin bir kanser hastasının erken evrede tanısını koymak, son aşamada hastaya kemoterapi vermekten çok daha kıymetlidir ve devletimizin bütçesine maaliyeti çok daha düşüktür.
• Yönetmelikteki sorunlu maddelerden bir diğeri ise bakanlığın keyfi olarak aile hekimlerinin sözleşmesini feshetme yetkisi getirmesidir. Yani bu yönetmeliğe göre bakanlık istediği zaman bir aile hekiminin sözleşmesini feshedebilir. Artık bakanlığın böyle bir yetkisi var. Keyfi uygulamalara yol açabilecek bu madde beraberinde mobbingi de getirecektir.
• Bu yönetmelik; karmaşık hesaplamalarla ulaşılması mümkün olmayan performans kriterleri içermektedir. Hangi ay ne kadar maaş alacağını bilmeyen başka bir meslek grubu mensubu var mıdır?
• Aile hekimliğinde yapılacak ödemeler “şunları şunları yapmazsan maaşından şu kadar keserim” şeklinde ceza ile korkutulan ödemeler olmamalıdır.
• Yapılacak ek ödemeler ana maaşın %20’sini geçmemelidir.
• Bizler hekimler ve tüm sağlık çalışanları olarak tamamı emekliliğe yansıyan, izinlerde kesilmeyen, tek kalem sabit maaş talep etmekteyiz.
Özetle; birçok sıkıntılı madde içeren bu ceza yönetmeliğini kabul etmiyor, sesimizi duyurmak için anayasal hakkımız olan iş bırakma yoluna gidiyoruz. İdeal bir sağlık sistemi için tepeden inme yönetmelikler değil, sahada aktif çalışan hekimlerin görüşleriyle çıkarılacak yönetmelikler istiyoruz. Hasta memnuniyeti için hekim memnuniyetinin şart olduğunu hatırlatıyor, hasta hekim ilişkilerine ve bilime dayalı hekimliğe zarar verecek bu yönetmeliğin geri çekilmesini talep ediyoruz. Katılımınız için teşekkür eder, saygılarımızı sunarız."